イラクで米軍ヘリが墜落


Húe (latn cutis, grikskt derma) er tann bleyti vevnaeurin, ie verjir kroppin á menniskjum og ?erum ryggjadjórum. Húein er ein mekanisk verja móti umhv?rvinum og er vie til at regulera v?tuskipanina og hitaskipanina í kroppinum. Kemisk evni í sveitta og ?erum v?tum úr húeini verja eisini móti sjúkuelvandi evnum (patogenum).
Mest tyeandi funksjónir hjá húeini eru at:
- verja innaru partarnir av kroppinum
- reglera kroppshitan
- merkja r?ring, hita og kulda frá umhv?rvinum.
Húel?gini
[r?tta | r?tta wikitekst]Yvirhúein
[r?tta | r?tta wikitekst]
Tey uttastu l?gini á húeina verea nevnd yvirhúein (epidermis) og er millum 0,05-1,5 mm tjúkk. Vie eygnalokini er yvirhúein tunn, meean hon er tjúkk undir iljunum og á ?erum p?rtum av kroppinum, sum verea útsett fyri trysti. Hornlagie vereur tae ovasta lagie av yvirhúeini nevnt, har eru deyear húesellur, sum innihalda tae harea hrnevnie keratin. Hornlagie verjir kroppin móti stoytum og ger húeina n?stan heilt vatnt?tta. Samstundis forear hornlagie eitt nú bakterium og evnafr?eiligum evnum at koma inn í kroppin. Húesellurnar í hornlagnum, fyrst og fremt keratinocytir, verea alla tíeina "noydd" burtur og í staein koma nyggjar sellur. Longst nieri í yvirhúeini eru pigmentsellur, melanocytar sum hava til uppgávu at verja arvaeginleikarnar í sellukjarnanum móti ultraviolettu strálunum frá sólini. í epidermis finnast enntá Langerhanssellur sum eru partur av immunverjuni.
Leeurhúein
[r?tta | r?tta wikitekst]Undir yvirhúeini er leeurhúein (dermis). Hetta lagie er umleie 1-4 mm tjúkkt. Tae er uppbygt av fibrum og hevur nógv blóek?r, nervar og kenslukroppar. í leeurhúeini eru eisini sveittakertlar og feittkertlar. í feittkertlunum vereur feitt framleitt, ie ger húeina mjúka. í sveittakertlum vereur sveitti framleiddur, sum seinni fer út gj?gnum smáum opnum, porum. Sveitti er av vatni og saltum og er n?stan heilt uttan lukt; tae er ikki fyrr enn sveitti kemur í samband vie bakteriur, at hann fer at lukta. Um ein vaskar s?r ov ofta vie sápu kann tae náttúrliga feittlagie á húeini hv?rva og húein gerst turr.
Undirhúein
[r?tta | r?tta wikitekst]í undirhúeini (subcutis) vereur feitt goymt sum isolerar kroppin frá stoytum og kulda. Yvirvektig fólk hava meira undirhúe enn kl?n fólk.
Tae eru eitt nú eggjahvítaevnini kollagen og elastin, ie uppbyggja húeina.